KDV Genel Uygulama Tebliğindeki Değişikliklerin Uluslararası Ticarete Etkileri

Giriş

04.09.2025 tarihinde yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nde (Seri No: 55) yapılan değişiklikler, ilk bakışta yurt içi işlemlere yönelik gibi görünse de, çok sayıda madde uluslararası ticareti doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir. Bu yazıda, söz konusu Tebliğ değişikliklerinin uluslararası ticaret ve yatırımlar üzerindeki yansımaları analiz edilmektedir.

1. Savunma Sanayi Projelerine Yönelik KDV İstisnası ve İhracat Avantajı

Tebliğin 2. maddesi ile, Savunma Sanayii Başkanlığı veya Milli Savunma Bakanlığı tarafından onaylanmış savunma sanayi projelerine ilişkin teslim ve hizmetler, KDV’den istisna tutulmuştur. Bu düzenleme:

• Uluslararası pazarlara ihraç edilmesi planlanan savunma sanayi ürünlerinin üretiminde maliyet avantajı sağlar.
• Yüklenici firmaların KDV yükü ortadan kalktığı için ihracat fiyatlamasında rekabet avantajı oluşturur.
• Devletlerarası savunma işbirliği projelerinde, Türkiye menşeili ürünlerin konumunu güçlendirir.

2. Kamu Kurumlarına Araç İthalatında KDV İstisnası

Tebliğin 3. maddesiyle getirilen yeni (II/B-18) bölümü, Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, SSB ve MİT tarafından ithal edilen ya da yurt içinden temin edilen belirli motorlu taşıtları KDV’den muaf tutmuştur. Bu düzenleme:

• Kamu kurumlarının yurt dışından yaptığı ithalatlarda önemli maliyet avantajı yaratır.
• Uluslararası savunma ve lojistik firmalarının Türkiye pazarına tedarik sağlarken tekliflerini daha rekabetçi sunmasını teşvik eder.
• Tedarik sözleşmelerinde KDV istisnasının kullanımına yönelik özel maddelerin eklenmesini gerektirir.

Bu durum, kamu-özel ortaklığı modelleri ile yürütülecek uluslararası projelerde vergi planlamasını etkiler.

3. Teminat Karşılığı İthalatta KDV Matrahına ÖTV Dahil Edilmesi

Tebliğin 6. maddesi, ÖTV Kanunu kapsamındaki belirli malların teminat karşılığı ithalatında, ÖTV’nin de KDV matrahına dahil edileceğini hükme bağlamıştır. Bu düzenleme:

• İthalatçı firmalar için daha yüksek KDV ödeme zorunluluğu doğurur.
• Gümrük işlemlerinde finansal yükü artırabilir.
• Ancak, KDV’nin değişkenliği mümkün ise finansal planlama ile bu durum dengelenebilir.

Uluslararası ticaret yapan şirketlerin, ithalat maliyet yapılarını yeniden gözden geçirmesi gerekecektir.

4. TOKİ ve Mazbut Vakıf Taşınmaz Teslimlerinde KDV İstisnası

Tebliğin 5. maddesi, TOKİ, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve mazbut vakıfların arsa/taşınmaz teslimlerinde KDV istisnası getirmektedir. Bu düzenleme:

• Türkiye’de gayrimenkul yatırımı yapmak isteyen yabancı fon ve şirketler için cazip bir ortam sunar.
• Uluslararası gayrimenkul ortaklıklarında vergi planlamasını kolaylaştırır.

KDV istisnasının sadece arsa ve arazi teslimleriyle sınırlı olduğu unutulmamalıdır.

5. Uluslararası Taşımacılıkta ATİK KDV İadeleri

Tebliğin 7. maddesi, Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin (ATİK) kullanımından kaynaklı KDV iadesine ilişkin usul ve esasları ayrıntılandırmaktadır. Özellikle uluslararası lojistik firmaları için bu düzenleme:

• KDV iade planlamasının dönemsel ve oransal yapılmasını zorunlu kılar.
• İade taleplerinde ayrıntılı hesaplama ve belge sunumunu gerektirir.

Sonuç ve Öneriler

Bu Tebliğ değişikliği, sadece iç hukuk düzenlemesi olmakla kalmayıp, uluslararası ticaret ve yatırım faaliyetlerine doğrudan etki eden unsurlar taşımaktadır. Özellikle savunma sanayi, kamu alımları, ithalat ve gayrimenkul yatırımları gibi alanlarda faaliyette bulunan yerli ve yabancı şirketlerin bu düzenlemeleri dikkate alarak stratejilerini yeniden şekillendirmeleri gerekmektedir.

Hukuk büroları ve danışmanlık şirketleri açısından bu değişiklikler, yeni bir hizmet alanı yaratmakta olup, özellikle kamu-özel işbirliği projeleri, ICSID kapsamındaki yatırım uyuşmazlıkları ve ithalat stratejileri için kritik hukuki altyapılar sunmaktadır.